Prawo do zasiłku rodzinnego i dodatków do tego zasiłku przysługuje:
- rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka;
- opiekunowi faktycznemu dziecka; (opiekun faktyczny dziecka to osoba faktycznie opiekująca się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka);
- osobie uczącej się (to osoba pełnoletnia ucząca się, niepozostająca na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony);
do ukończenia przez dziecko:
- 18 roku życia lub
- nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21. roku życia, albo
- 24 roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.
- osobie uczącej się w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie dłużej niż do ukończenia 24. roku życia.
- W przypadku ukończenia przez dziecko szkoły wyższej w trakcie ostatniego roku studiów prawo do zasiłku rodzinnego przysługuje do zakończenia tego roku studiów, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 24 roku życia.
Jeżeli:
- dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 674,00 zł,
- w przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, nie przekracza kwoty 764,00 zł,
- dochód rodziny w przeliczeniu na osobę przekracza kryterium dochodowe – stosuje się zasadę „złotówka za złotówkę” (art. 5 ust. 3 – 3d ustawy).
W przypadku, gdy członek rodziny przebywa poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej osoba ubiegająca się o świadczenia rodzinne ma obowiązek poinformować Ośrodek o tym fakcie. Dodatkowo należy wypełnić formularz na potrzeby Koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
W przypadku wystąpienia zmian w liczbie członków rodziny, uzyskania dochodu lub innych zmian mających wpływ na prawo do świadczeń rodzinnych w tym na wysokość otrzymywanych świadczeń, osoba pobierająca świadczenia rodzinne, jest obowiązana do niezwłocznego powiadomienia o tym organu właściwego wypłacającego świadczenia rodzinne.
Zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeżeli:
- dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim;
- dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w pieczy zastępczej;
- osoba ucząca się została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie;
- pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko;
- osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od jego rodzica, chyba że:
- rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
- ojciec dziecka jest nieznany,
- powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
- sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka;
- dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach;
- członkowi rodziny przysługuje na dziecko zasiłek rodzinny za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Informacje przedstawione we wniosku składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.
Do zasiłku rodzinnego przysługują dodatki, do których należy dołączyć:
a) Osoby ubiegające się o ustalenie prawa do dodatku z tytułu urodzenia się dziecka:
- zaświadczenie lekarskie lub wystawione przez położną, potwierdzające pozostawanie kobiety pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do dnia porodu, co najmniej raz w każdym trymestrze ciąży
b) Osoby ubiegające się o ustalenie prawa do dodatku z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego dołączają do wniosku:
- zaświadczenie pracodawcy albo oświadczenie o terminie i okresie, na jaki został udzielony urlop wychowawczy, oraz o co najmniej sześciomiesięcznym okresie pozostawania w stosunku pracy bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego,
- orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.
c) Osoby ubiegające się o ustalenie prawa do dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka do wniosku dołączają:
- kopię skróconego aktu zgonu drugiego z rodziców dziecka lub
- odpis zupełny aktu urodzenia dziecka, w przypadku gdy ojciec jest nieznany,
- odpis prawomocnego orzeczenia sądu oddalającego powództwo o roszczenie alimentacyjne.
d) Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego przysługuje również na dziecko rozpoczynające roczne przygotowanie przedszkolne.
e) Osoby ubiegające się o dodatek z tytułu dojazdu z miejsca zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły dołączają do wniosku:
- oświadczenie o uczęszczaniu dziecka do szkoły poza miejscem zamieszkania.
f) Osoby ubiegające się o ustalenie prawa do dodatku z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania dołączają do wniosku:
- zaświadczenie albo oświadczenie potwierdzające tymczasowe zameldowanie ucznia poza miejscem zamieszkania.