LEWINO to nieduża wieś sołecka położona w południowo-wschodnim krańcu gminy. Wieś ta leży z dala od głównych dróg, a autobus PKS, dojeżdżający tam z Wejherowa i Gdyni, kończy w Lewinie swój kurs. 
     LEWINO jest chyba najwcześniej wymienioną miejscowością w gminie Linia. Nazwa tej szlacheckiej wsi pochodzi od imienia \'Lewy\', a pierwszy zapis w formie \'Leuino\' pochodzi z 1282 roku. Lewino jest gniazdem silnie rozrodzonej familii szlacheckiej Lewińskich herbu Brochwicz. Lewińscy nosili, podobnie jak i Kętrzyńscy, liczne przydomki: Bach, Bas, Kołdras, Kołdrów, Kozik i Rojk. 
     LEWINO składało się z dwóch części - własności rycerskiej na prawie polskim i należącej do klasztoru żukowskiego wsi na prawic niemieckim. Z roku 1334 pochodzi wzmianka o młynie znajdującym się w pobliskim Zęblewa. Młyn należał pospołu do klasztoru żukowskiego i Lewińskich. W drugiej połowic XVI wieku właścicielami wsi było już trzech Lewińskich i dwóch Rojków. Do Lewina należało także wybudowanie Rosochy, w  którym  znajdowała  się  słynna  w okolicy  karczma.  W  roku  1701  Lewino  miało  82 mieszkańców, z których
69 było  katolikami,  a  13  protestantami.  W  1781  roku  w  tychże wsiach razem na 89 mieszkańców 76 to katolicy, 13 to luteranie. 
     Ciekawostką mogą być kamienno-ziemne kopce usytuowane przy drodze łączącej Lewino ze Staniszewem. Usytuowane  na  skraju  lasu  pagórki  otoczone  kamiennymi  kręgami  mogły  zostać  zbudowane  przez  Gotów i podobnie jak kręgi w Węsiorach i Leśnie mieć znaczenie religijne. Aktualnie dokonano ważnego odkrycia archeologicznego potwierdzającego, że schowane pagórki w lesie to cmentarzysko kurhanowe, nad którym badania prowadzono od 2004 roku przez ekipę z Zakładu Antropologii Historycznej UW i Muzeum Archeologicznego w Gdańsku.Charakterystyczne są dla nich prostokątna podstawa i tworzące lico kurhanu, zewnętrze obstawy kamienne, zbudowane z dużych głazów narzutowych. Stanowisko archeologiczne Lewino, tworzy zespól 16 kurhanów skupionych na niewielkiej przestrzeni (ok. 0,5 ha). Taki „zamknięty” kompleks grobowców jest znany i przypisywany plemionom zamieszkujących te tereny w przedchrześcijańskim wczesnym średniowieczu, podobne cmentarzysko (przebadane w okresie międzywojennym) znajdowało się w pobliżu jezior Raduńskich – leśnictwo Uniradze .

      Pomimo   zewnętrznego   podobieństwa   i   występowania   XI –wiecznej   ceramiki,   mamy  tu do czynienia z sytuacją odmienną. Ta wielka konstrukcja, której wybudowanie wymagało zaangażowania dużych środków, była przeznaczona tylko dla jednego człowieka. W samym środku konstrukcji znajdowała się prostokątna komora   grobowa   wypełniona   kamieniami,   była   ona  wkopana  1  metr  w podłoże pod kurhanem. Niestety z uwagi na kwaśny skład gleby, szczątki kostne się nie zachowały, wewnątrz komory zachowały się tylko fragmenty przedmiotów żelaznych; w tym dwie ostrogi.
  Kim był pochowany tam człowiek? Zarówno zachowane fragmenty wyposażenia (ostrogi) jak i sam imponujący grobowiec przeznaczony tylko dla niego, świadczą że mamy do czynienia z ważną osobistością lokalnych XI –wiecznych społeczności.
   Opracowanie J. Szulc

Badania prowadzone były pod nadzorem prof. Mariusza Ziółkowskiego z Instytutu Archeologii z Uniwersytetu Warszawskiego.